Wij zien het dagelijks: het vuur is er, maar de dynamiek verloopt anders. De ondernemer grijpt in, de manager probeert te beheersen wat niet meer te controleren is, en de medewerker voelt zich beklemd. Niet uit onwil, maar omdat de mens en de organisatie elkaar onderweg zijn kwijtgeraakt.
De oude reflex: controleren of pleasen
We kennen twee uitersten:
♾️ De klassieke school ziet de organisatie als instrument om doelen te bereiken en gelooft dat de mens de organisatie nodig heeft. Besturen is plannen, meten, controleren.
♾️ De human-relations school ziet de organisatie als gemeenschap. Werkgeluk ontstaat in verbinding, en mensen dragen graag bij als hun werk past bij wie ze zijn en waar ze in hun leven staan.
Anno 2025 werkt geen van beide nog alleen. Organisaties moeten wendbaar zijn, medewerkers zoeken betekenis en bijdrage, en de samenleving verwacht transparantie. En juist daar wringt het: ondernemers en leiders proberen grip te houden, terwijl medewerkers juist snakken naar vertrouwen en ruimte.
Een herkenbaar voorbeeld
Een ondernemer vertelde ons: “Ik heb mijn bedrijf opgebouwd vanuit passie. We groeiden hard, en ik bouwde systemen en processen om de kwaliteit te borgen. Maar op een dag merkte ik dat de mensen niet meer spraken over waaróm we dit doen, maar alleen nog over hoe.”
Wat er gebeurde is herkenbaar: de organisatie werd een doel op zich, in plaats van een middel om iets waardevols te realiseren. Het vuur waarmee het ooit begon doofde langzaam. Door te veel controle, maar ook door te weinig echte verbinding.
P & O: het één kan niet zonder het ander
Wij durven te zeggen: het is geen kwestie van kiezen tussen mens of systeem. Het is een én-én-verhaal. De P van Personeel is onlosmakelijk verbonden met de O van Organisatie.
Gezonde organisaties begrijpen dat sturen en vertrouwen elkaar versterken. Dat autonomie pas werkt als de richting helder is. Dat leiderschap niet gaat over het managen van mensen, maar over de bedoeling zichtbaar maken. Zoals een directeur in een van onze trajecten zei: “Ik dacht dat ik duidelijk was door te controleren. Maar pas toen ik ging luisteren, zag ik waar mensen écht verantwoordelijkheid wilden nemen. En dat bleek veel verder te gaan dan ik dacht.”
Fluïde zijn: bewegen met wat nodig is
Organisaties hebben, net als mensen, levensfasen. De start-upfase van vraagt iets anders dan de volwassen fase van de organisatie. De jonge medewerker zoekt groei, de ervaren kracht zoekt betekenis. Toch zien we vaak dat organisaties blijven vasthouden aan wat ooit werkte, terwijl de context allang veranderd is.
Fluïde organisaties bewegen mee met wat nodig is, zonder hun kern te verliezen. Ze sturen waar nodig, geven vertrouwen waar het kan, en blijven vragen: “Wat vraagt deze fase van ons als organisatie én als mens?”
Leiderschap en context als sleutel tot blijvende beweging
Bij de Ondernemersacademie geloven we dat duurzame verandering niet ontstaat door nieuwe structuren of modellen, maar door bewustzijn van wat er onder de oppervlakte speelt. Sinds we in 2017 de Ondernemersacademie overnamen, is onze begeleiding uitgegroeid tot een integrale aanpak van leiderschap en organisatieontwikkeling die anno 2025 breder is dan ooit. Waarbij leiders en teams leren begrijpen hoe hun keuzes en gedrag samenhangen met de context waarin zij werken. Wanneer zij stoppen met vragen “waarom lukt het niet?” en beginnen met “wat gebeurt hier eigenlijk tussen ons en op de werkplek?”, ontstaat iets nieuws: eigenaarschap, inzicht en verantwoordelijkheid. Dat moment van bewustwording is het kantelpunt en daar wordt de mens weer de motor van de organisatie.
Organiseren is balanceren
Een gezonde organisatie is geen machine, maar een levend systeem. Het vraagt voortdurende afstemming tussen richting en ruimte, tussen resultaat en relatie. Zoals een leidinggevende aan onze leiderschapscounsel zei: “Ik dacht altijd dat leiderschap ging over antwoorden geven, maar het begint met betere vragen stellen.”
Daar ligt de kern van toekomstbestendig organiseren: niet harder rennen, maar vertragen om te versnellen.
Stop met managen, begin met bewegen
Wij gunnen iedere ondernemer, leider en medewerker dat ze elkaar blijven zien in dat spanningsveld. Dat ze durven loslaten waar het kan en sturen waar het nodig is. Dat ze zien dat disbalans niet ontstaat doordat mensen niet willen, maar doordat de mens en de organisatie elkaar niet meer verstaan.
Want gezonde organisaties ontstaan niet uit controle, maar uit bewustzijn, samenhang en eigenaarschap. Niet door een nieuw model, maar door een andere houding.
3 lessen uit de praktijk
♾️ Sturing zonder vertrouwen werkt niet, maar vertrouwen zonder (bij)sturing evenmin. Gezonde organisaties durven te bewegen tussen beide.
♾️ Vertragen is vooruitgang. Reflectie en bewustwording zijn geen luxe, maar voorwaarden voor duurzame verandering.
♾️ Eigenaarschap is de hefboom. Mensen willen bijdragen, mits ze begrijpen hoe hun rol verbonden is aan het grotere geheel.
Over de Ondernemersacademie
Wij geloven dat de toekomst vraagt om leiders en organisaties die zichzelf durven ontwikkelen vanuit bewustzijn, eigenaarschap en samenhang. Wij begeleiden mensen, teams en organisaties die de moed hebben om niet harder te rennen, maar dieper te kijken en bewuster te bewegen.
De mens maakt verandering werkend.
Ondernemersacademie – ontwikkelpartner voor mens & organisatie